Δραστηριότητες
Πεζοπορία
Η οροσειρά του Ψηλορείτη διαθέτει πληθώρα πεζοπορικών διαδρομών. Πάνω από 20 σηματοδοτημένα μονοπάτια δίνουν τη δυνατότητα εξερεύνησης διαφορετικών πτυχών των ορεινών και ημιορεινών περιοχών.
Οι περισσότερες διασχίζουν τα νοτιοανατολικά του ορεινού όγκου με μέτριας δυσκολίας ή πιο απαιτητικές διαδρομές, ενώ στα βορειοδυτικά και βορειοανατολικά το ανάγλυφο είναι πιο ήπιο με μικρότερο βαθμό δυσκολίας.
Τα μονοπάτια που οδηγούν στην κορυφή του Τιμίου Σταυρού ξεκινούν από τις Καμάρες, το οροπέδιο της Νίδας, τη Λάκκα Μυγερού και ακολουθούν μέρος του Ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4, γοητεύοντας με το βραχώδες τοπίο και την εντυπωσιακή θέα από ψηλά.
Χρήσιμα Links
Ποδηλασία
Με διαδρομές που ξεκινούν από το Ρέθυμνο ή εντός του Γεωπάρκου μπορεί κανείς να απολαύσει τοπία με θέα τη θάλασσα ή το βουνό. Το πυκνό δίκτυο δρόμων οδηγεί τον ποδηλάτη σε χωριά, μοναστήρια, εκκλησάκια, κοιλάδες, φαράγγια και παραλίες, σε αποστάσεις που κυμαίνονται από 27 έως 72 χλμ.
Το δίκτυο των προτεινόμενων διαδρομών περιλαμβάνει τόσο δρόμους με άσφαλτο όσο και χωματόδρομους. Η δυσκολία είναι διαβαθμισμένη ανά διαδρομή, ενώ προτείνονται σημεία στάσης για ανάπαυση και σημεία με θέα. Κανείς μπορεί να σχεδιάσει τη διαδρομή που επιθυμεί, επιλέγοντας προορισμούς όπως τα Ανώγεια, το Οροπέδιο Νίδας, τις Γωνιές, τη Μονή Βωσάκου, το Αμάρι, τη Μονή Αρκαδίου, την Ελεύθερνα, το Μελιδόνι, τις Μαργαρίτες, το Μπαλί κ.α..
Αναρρίχηση
Ο εντυπωσιακός γεωλογικός σχηματισμός του Βουλισμένου Αλωνιού έχει διαμορφωθεί εδώ και 10 χρόνια σε οργανωμένο αναρριχητικό προορισμό. Το συγκεκριμένο πεδίο προσφέρεται τόσο για αρχάριους, με την καθοδήγηση έμπειρων εκπαιδευτών, όσο και για εξοικειωμένους με το άθλημα. Διαδρομές διαφορετικού βαθμού δυσκολίας περιμετρικά του βράχου γίνονται πόλος έλξης για αναρριχητές από όλο το κόσμο.
Ορεινό τρέξιμο
Για τους αθλητές του ορεινού τρεξίματος ο Ψηλορείτης προσφέρει μια μοναδική εμπειρία καθώς περιλαμβάνει διαφορετικού βαθμού δυσκολίας διαδρομές, σπάνια τοπία και μυθικές αφηγήσεις.
Με σλόγκαν «Τρέξε στα βήματα του Δία», ο αγώνας Psiloritis Race λαμβάνει χώρα κάθε χρόνο με συμμετοχές άνω των 200 ατόμων. Το σημαντικότερο έπαθλο για τους αθλητές είναι το φυσικό κάλλος και η θέα προς όλη την Κρήτη.
Ως άθλημα αντοχής το ορεινό τρέξιμο περιλαμβάνει διαδρομές: των 50χλμ διάρκειας 7 ωρών, που ξεκινά και καταλήγει στα Ανώγεια με ενδιάμεσο σταθμό την κορυφή του Τιμίου Σταυρού, των 14χλμ από το Οροπέδιο της Νίδας μέχρι τους Κουρούτες, το βάδην των 8,5χλμ. που διασχίζει αιωνόβιους ελαιώνες και αμπελώνες από τα Πλατάνια μέχρι τους Κουρούτες και τέλος τον παιδικό αγώνα από τον Καλωτά μέχρι τους Κουρούτες σε διαδρομή ήπια και κατηφορική.
Χρήσιμα Links
Ορειβατικό σκι
Το ορειβατικό σκι στην Κρήτη είναι ένα άθλημα με όλο και περισσότερους θαυμαστές, οι οποίοι λαμβάνουν μέρος στον αγώνα Pierra Creta που ξεκίνησε το 2014 και διοργανώνεται κάθε δύο χρόνια.
Στις πλαγιές του Ψηλορείτη, στην βόρεια πλευρά του διοργανώθηκε τον Μάρτη του 2022 ο 5ος αγώνας Pierra Creta, με συμμετοχή 60 αθλητών από 11 χώρες. Η Κρήτη αποτελώντας γνωστό προορισμό, συνδεδεμένο κυρίως με θερινές δραστηριότητες, έχει πλέον τη δυνατότητα να προσφέρει μια εξαιρετική ευκαιρία για σκι την άνοιξη. Χωρίς τη χρήση ανελκυστήρα, σε ανοιχτές πλαγιές και με καλής ποιότητας χιόνι, μπορεί κανείς να απολαύσει μια από τις 100 καλύτερες καταβάσεις στον κόσμο, σύμφωνα με πρόσφατη καταχώρηση του National Geographic.
Χρήσιμα Links
Canyoning
Πλήθος φαραγγιών διασχίζει την ορεινή ενδοχώρα του Ψηλορείτη οριοθετώντας περιοχές, και προσφέροντας πρόσβαση στα πεδινά. Το ανάγλυφο των φαραγγιών ευνοεί τις συνθήκες για την ανάπτυξη μοναδικών οικοσυστημάτων με έντονη βλάστηση και τρεχούμενα νερά, απόκρημνα άνυδρα πρανή και εντυπωσιακούς γκρεμούς. Η περιοχή διαθέτει πάνω από δέκα φαράγγια, πολλά από τα οποία είναι προσβάσιμα στο ευρύ φυσιολατρικό κοινό, ενώ άλλα απαιτούν ειδικό εξοπλισμό για την διάβαση τους απευθυνόμενα σε πιο ειδικό κοινό.
Το φαράγγι του Πατσού, των Πλατανιών, των Βοριζίων και του Γάφαρη μαζί με το ομώνυμο δάσος θεωρούνται σχετικώς βατά και ξεχωρίζουν για το τοπίο, τα νερά, την πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Φαράγγια όπως το Σμιλιανό, και το Καμαραϊκό απαιτούν εξοπλισμό και εμπειρία λόγω των πολλών τεχνικών καταβάσεων.
Χρήσιμα Links
Caving
Αναρίθμητα σπήλαια, καταβόθρες και βάραθρα είναι το αποτέλεσμα της γεωμορφολογίας και της διαβρωτικής δράσης του νερού στην περιοχή. Η μορφή και οι διαστάσεις τους ποικίλουν, ενώ πολλά από αυτά είναι μη προσβάσιμα.
Τα σπήλαια του Γεωπάρκου του Ψηλορείτη θεωρούνται σημαντικά για την επιστημονική, ιστορική και αισθητική αξία τους. Διάφορα είδη, όπως νυχτερίδες, αρθρόποδα, ισόποδα και σαλιγκάρια ζουν προσαρμοσμένα στις ιδιαίτερες συνθήκες των σπηλαίων και αποτελούν κομμάτι ευαίσθητων και σπάνιων οικοσυστημάτων. Μέσα στους αιώνες έγιναν καταφύγιο τόσο για την πανίδα όσο και τους ανθρώπους διαφορετικών περιόδων και πολιτισμών. Πολλά από αυτά χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες, χώροι λατρείας, αποθήκες και κρησφύγετα.
Επισκέψιμο είναι το σπήλαιο της Σφεντόνης (Ζωνιανών), του Μελιδονίου (Γεροντόσπηλιος), ο Χαϊνόσπηλιος και το Ιδαίον Άντρο. Το Μούγκρι, ο Χώνος του Σάρχου και η Ταφκούρα στα Πετραδολάκια είναι προσβάσιμα για τα εκπαιδευμένα μέλη σπηλαιολογικών ομάδων.
Χρήσιμα Links
Γεωτουρισμός
Αναρίθμητα σπήλαια, καταβόθρες και βάραθρα είναι το αποτέλεσμα της γεωμορφολογίας και της διαβρωτικής δράσης του νερού στην περιοχή. Η μορφή και οι διαστάσεις τους ποικίλουν, ενώ πολλά από αυτά είναι μη προσβάσιμα.
Τα σπήλαια του Γεωπάρκου του Ψηλορείτη θεωρούνται σημαντικά για την επιστημονική, ιστορική και αισθητική αξία τους. Διάφορα είδη, όπως νυχτερίδες, αρθρόποδα, ισόποδα και σαλιγκάρια ζουν προσαρμοσμένα στις ιδιαίτερες συνθήκες των σπηλαίων και αποτελούν κομμάτι ευαίσθητων και σπάνιων οικοσυστημάτων. Μέσα στους αιώνες έγιναν καταφύγιο τόσο για την πανίδα όσο και τους ανθρώπους διαφορετικών περιόδων και πολιτισμών. Πολλά από αυτά χρησιμοποιήθηκαν ως κατοικίες, χώροι λατρείας, αποθήκες και κρησφύγετα.
Επισκέψιμο είναι το σπήλαιο της Σφεντόνης (Ζωνιανών), του Μελιδονίου (Γεροντόσπηλιος), ο Χαϊνόσπηλιος και το Ιδαίον Άντρο. Το Μούγκρι, ο Χώνος του Σάρχου και η Ταφκούρα στα Πετραδολάκια είναι προσβάσιμα για τα εκπαιδευμένα μέλη σπηλαιολογικών ομάδων.
Χρήσιμα Links
Βοτανολογικός τουρισμός
Οι ποικιλομορφία και η αναγλυφότητα του Ψηλορείτη συνέβαλε σημαντικά στη βιοποικιλότητα της χλωρίδας της περιοχής. Στους λάτρεις της βοτανολογίας προσφέρεται η δυνατότητα παρατήρησης σπάνιων και ενδημικών ειδών, κυρίως σε φαράγγια, οροπέδια και δάση.
Συστάδες με κυπαρίσσια και πρίνους, ενδημικά είδη όπως η αμπελιτσιά, το κρητικό άρον, το κρητικό κυκλάμινο και οι ορχιδέες κεφαλάνθηρο και λυπητερό, εντοπίζονται στο δάσος του Ρούβα και το φαράγγι του Γάφαρη.
Χασμόφυτα όπως η πετρομάρουλα, το υπέρικο του Δία και ο περίφημος δίκταμος φύονται στα βραχώδη φαράγγια των Βοριζίων και των Καμαρών. Στο φαράγγι του Πατσού συναντά κανείς τεράστια πλατάνια, μικροσκοπικές σολενόψις, αζίλακες, ενδημικά βερμπάσκο και στο Γωνιανό φαράγγι σταιχελίνες, κενταύριες, το ενδημικό πλουμί και κυκλάμινα το φθινόπωρο.
Στο οροπέδιο του Γιούς Κάμπος ενδημεί η κόκκινη τουλίπα μαζί με πάνω από 20 διαφορετικά είδη ορχιδέας, ενώ στο οροπέδιο της Νίδας εμφανίζονται ο κρόκος του Ζίμπερ και η νευρίδα. Στον Σκίνακα φύεται ένα από τα σπανιότερα και απειλούμενα προς εξαφάνιση φυτά, η χορστρισέα.
Στα νότια του Ψηλορείτη υπάρχουν δάση κυπαρισσιού, τραχείας πεύκης, βελανιδιές, τρικοκκιές και αγριαχλαδιές.
Η περίοδος του φθινοπώρου, της άνοιξης και του καλοκαιριού ενδείκνυνται για την παρατήρηση πληθώρας βοτάνων και άλλων φυτών στις χαμηλές πλαγιές του βουνού.
Ορνιθοπαρατήρηση
Πληθώρα ειδών όπως αρπακτικά πτηνά, αμφίβια και χειρόπτερα (νυχτερίδες) προστατεύονται από τα 8 Καταφύγια Άγριας Ζωής. Ένα από τα εντυπωσιακότερα είδη αρπακτικών που κατοικεί στον Ψηλορείτη είναι ο γυπαετός ή κοκκαλάς. Ο γυπαετός ανήκει στα κρισίμως απειλούμενα είδη και η Κρήτη αποτελεί το τελευταίο του καταφύγιο στην Ελλάδα και τα Βαλκάνια.
Στα ορεσίβια είδη ανήκουν και οι γύπες που φωλιάζουν σε απότομες ορθοπλαγιές, φαράγγια και απόκρημνα βράχια του Αμαρίου και των Πάνω Ριζών. Η επιβίωση τους είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις κτηνοτροφικές δραστηριότητες, καθώς τρέφονται αποκλειστικά με ψοφίμια οπληφόρων ζώων.
Χρυσαετοί, πετρίτες, σπιζαετοί, γερακίνες και βραχοκιρκίνεζα είναι μερικά από τα αρπακτικά που επίσης απαντώνται στην περιοχή.
Ο Ψηλορείτης προσφέρεται για ορνιθοπαρατήρηση όλο το χρόνο. Το Δάσος του Ρούβα, το Φαράγγι των Πλατανίων και η κορυφή Σκίνακα (πλην της χειμερινής περιόδου) ενδείκνυνται ως τοποθεσίες παρατήρησης.
