Αστερούσια

Τα Αστερούσια Όρη αποτελούν τη νοτιότερη οροσειρά της Ευρώπης. Πρόκειται για μια ημιορεινή – ορεινή ζώνη στο κέντρο του νησιού, μέτριου υψομέτρου, που φτάνει στα 1231μ στην κορυφή του Κόφινα.

Εντάχθηκαν το 2020 στο Παγκόσμιο Δίκτυο Αποθεμάτων Βιόσφαιρας (MAB: Man & Biosphere) λόγω του ξεχωριστού ανθρωπογενούς και φυσικού περιβάλλοντος καταλαμβάνοντας έκταση 367 χλμ².

Το ανάγλυφο του νότιου τμήματος είναι έντονο με απότομες και απόκρημνες πλευρές που καταλήγουν μέσω φαραγγιών και γκρεμών σε μικρές παραλίες και απομονωμένους κολπίσκους. Η βλάστηση είναι λιγοστή και χαμηλή με εξαίρεση μερικά δάση πεύκου, κυπαρισσιού, χαρουπιάς, άγριας ελιάς και την χαρακτηριστική συστάδα από φοίνικες του Θεόφραστου στον Αγ. Νικήτα και το Μάρτσαλο. Παρά τη μικρή έκταση που καταλαμβάνει η χλωρίδα στην περιοχή ενδημούν 30 είδη φυτών. Για την προστασία της πανίδας και ορνιθοπανίδας της περιοχής υπάρχουν 3 Καταφύγια Άγριας Ζωής και παρατηρητήριο με ταΐστρα αρπακτικών. Η ορνιθοπαρατήρηση είναι δραστηριότητα που ευνοείται, καθώς στα Αστερούσια συναντούμε 192 είδη πουλιών.

Η κτηνοτροφία αποτελεί βασική οικονομική δραστηριότητα των κατοίκων από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα. Η επαφή με τη γη και τη φύση, η εμπειρία αιώνων στη μεταποίηση πρώτων υλών αποτελεί κληρονομιά της περιοχής. Οι επισκέπτες έχουν σήμερα τη δυνατότητα να επισκεφθούν αγροτικές μονάδες μικρής κλίμακας και να βιώσουν παραδοσιακές πρακτικές παραγωγής.

Διάσπαρτα σε όλη την έκταση των Αστερουσίων άφησαν τα ίχνη τους προϊστορικοί και νεότεροι οικισμοί, τόποι λατρείας, εκκλησάκια και μοναστήρια που αξίζει κανείς να εξερευνήσει. Το δύσβατο και απροσπέλαστο τοπίο αποτέλεσε από τους πρώτους χριστιανικούς χρόνους ιδανικό τόπο για αναχωρητές και ερημίτες που αναζητούσαν την απομόνωση και τη σχέση με τη φύση και το θείο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί το μοναδικό σε φυσικό κάλλος Αγιοφάραγγο, όπου κανείς συναντά σπήλαια ασκητών και το φαράγγι με τη μαγευτική παραλία στην οποία καταλήγει.

Η μοναστική παράδοση οδήγησε στη δημιουργία ασκηταριών και μονών που αποτελούν σημεία προσκυνήματος μέχρι σήμερα. Η κορυφή του Κόφινα θεωρήθηκε για αιώνες τόπος ιερός όπως φανερώνουν τα αμέτρητα ευρήματα, ενώ συνεχίζει την παράδοση με το πανηγύρι στο εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού κάθε χρόνο.

Τα Αστερούσια κατακτούν το φυσιολατρικό κοινό, καθώς διαθέτουν πληθώρα φαραγγιών άγριας ομορφιάς που οδηγούν σε μαγευτικές παραλίες. Πολλά από τα φαράγγια προσελκύουν λάτρεις της περιπέτειας, καθώς η διάσχιση τους αποτελεί πρόκληση απαιτώντας τεχνικό εξοπλισμό και εμπειρία. Τα αναρριχητικά πεδία, οι πίστες παρά πέντε και η ιππασία συμπληρώνουν τη μεγάλη γκάμα δραστηριοτήτων.

Τέλος παραλίες σπάνιας ομορφιάς κοιτούν προς το Λιβυκό πέλαγος, μερικές από τις οποίες είναι προσβάσιμες μέσω πεζοπορικών ή θαλάσσιων διαδρομών.