Πρόκειται για την ψηλότερη κορυφή της Κρήτης με υψόμετρο 2456μ. Μαζί με άλλες πέντε κορυφές σχηματίζει μια μακρόστενη οροσειρά στο κέντρο του νησιού, που διαμορφώνεται από τα πλακώδη μάρμαρα. Η κορυφή και οι γύρω πλαγιές έχουν ομαλό ανάγλυφο με εξαίρεση τη βόρεια πλευρά που είναι απότομη με πρανές 900 μέτρων. Τρεις ορειβατικές διαδρομές οδηγούν στην κορυφή, καθεμία από τις οποίες διαφέρει σε χρόνο και βαθμό δυσκολίας. Από το οροπέδιο Λάκκος Μυγερού ξεκινά διαδρομή 1,5-2 ωρών με απότομη ανάβαση, από το οροπέδιο Νίδας σε 4-5 ώρες φτάνει κανείς στην κορυφή μέσα από μια εντυπωσιακή διαδρομή και από το Καταφύγιο Τουμπωτός Πρίνος ξεκινά η ομαλότερη διαδρομή διάρκειας 2-2,5 ωρών. Κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται η “Στράτα του Ψηλορείτη”, μια ανάβαση με χιλιάδες επισκέπτες, ενώ τον Σεπτέμβριο στη γιορτή του Τιμίου Σταυρού γίνεται ανάβαση – προσκύνημα στο ομώνυμο εκκλησάκι. Δημοφιλές γεγονός αποτελεί ο διεθνής αγώνας ορειβατικού σκι “Pierra Creta”, που διοργανώνεται ανά δύο έτη με στόχο την ανάβαση στις βόρειες πλαγιές και την κορυφή του χιονισμένου Ψηλορείτη.